Nội dung chính:
- Dòng thời gian của FTX từ lúc mới hình thành cho đến sự sụp đổ.
2017: Sự ra đời của Alameda
Mùa thu năm 2017: Sam Bankman-Fried và Gary Wang gặp lại nhau ở Boston sau khi từng là bạn ở chung tại MIT. Họ bàn bạc về việc thành lập một công ty giao dịch tiền điện tử có tên là Alameda Research. SBF đặt ra cái tên này và cố tình sử dụng “Research” thay vì “crypto” hay “trading” trong tiêu đề để làm cho nó nghe có vẻ “uy tín” hơn.
2018: Kế toán lủng củng từ ban đầu
Tháng 2 năm 2018: Sàn giao dịch mất dấu hàng tiệu đô la tiền điện tử XRP. “Chúng tôi trở nên lười biếng – và kế toán của chúng tôi cũng lười biếng – và chúng tôi mất phần lớn lợi nhuận đã thu được,” SBF cho biết.
2019: Những ngày đầu của FTX
Tháng 5 năm 2019: SBF thành lập sàn giao dịch tiền điện tử FTX.
Ngày 8 tháng 5 năm 2019: FTX ra mắt đồng tiền điện tử riêng, FTT.
Tháng 7 năm 2019: SBF yêu cầu Giám đốc kỹ thuật FTX Nishad Singh và Wang cho phép tài khoản của Alameda sử dụng số dư âm để thanh toán chi phí hoạt động khác nhau của FTX từ tài khoản Alameda.
Ngày 31 tháng 7 năm 2019: Singh thực hiện thay đổi mã nguồn. Tài khoản có tính năng “Allow Negative” có thể duy trì số dư âm.
Cuối năm 2019: SBF nói với một nhà giao dịch tiếp cận anh ta rằng Alameda vẫn được rút tiền khỏi FTX, miễn là số tiền dưới tổng doanh thu giao dịch của FTX (khoảng 50-100 triệu USD).
Cuối năm 2019 đầu năm 2020: Wang thấy số dư âm của Alameda lớn hơn doanh thu của FTX lúc đó.
2020: Hoạt động kinh doanh bình thường
Ngày 30 tháng 1 năm 2020: Một tài liệu cho thấy SBF sở hữu 90% cổ phần Alameda Research, và Wang sở hữu 10%. SBF tiếp tục sở hữu 90% Alameda cho đến tháng 11 năm 2022.
Ngay sau đó: SBF bảo Wang tính cả khoản nắm giữ FTT của Alameda vào khi tính toán các khoản cân đối.
2021: Bắt đầu của sự kết thúc
Đầu năm 2021: Một nhà giao dịch trên FTX vay tài sản bằng cách sử dụng MobileCoin làm tài sản đảm bảo. Giao dịch thất bại, Alameda phải gánh chịu khoản lỗ lên tới vài trăm triệu đô la. USD.
Cũng đầu năm 2021: Đồng sáng lập Paradigm Matthew Huang xem xét tham gia vòng tài trợ Series B cho FTX. Ông nói chuyện với SBF và Ramnik Arora, lúc đó là giám đốc sản phẩm của FTX.
Tháng 1 năm 2021: Nhà phát triển phần mềm Adam Yedidia bắt đầu làm việc tại văn phòng FTX ở Hong Kong. Yedidia làm dưới quyền Singh và ngồi gần ông tại văn phòng.
Tháng 3 – tháng 6 năm 2021: Yedidia xây dựng quy trình tự động hóa cách thanh toán tiền của khách hàng cho FTX.
- Khi khách hàng gửi tiền vào FTX để giao dịch, hệ thống sẽ ghi nhận và hiển thị số dư tài khoản của khách hàng tăng lên.
- Tuy nhiên, thực chất tiền này không được lưu giữ trong tài khoản ngân hàng của FTX.
- Mỗi ngày, số tiền gửi mới của khách hàng sẽ được chuyển tự động vào tài khoản ngân hàng của Alameda thông qua tài khoản North Dimension do Alameda sở hữu.
Ngày 23 tháng 4 năm 2021: Huang và Arjun Balaji, một nhà đầu tư khác tại Paradigm, gửi email cho SBF mô tả những lo ngại nếu Paradigm đầu tư vào FTX.
- Paradigm lo ngại nếu đầu tư vào FTX thì SBF sẽ dành nhiều thời gian cho Alameda hơn, gây thiệt hại cho FTX và Paradigm. Họ cũng nghi ngờ Alameda được hưởng ưu đãi trên sàn FTX như giao dịch trước khách hàng (frontrunning) để có lợi thế.
- Frontrunning là giao dịch trước các lệnh khác, biết trước xu hướng giá để thu lợi bất chính. Điều này có thể làm mất uy tín FTX nếu bị phát hiện.
- Khi Paradigm hỏi, SBF phủ nhận Alameda được ưu đãi và cam kết sẽ giảm ảnh hưởng của Alameda trên FTX. Tuy nhiên, sau đó phát hiện SBF đã nói dối và che giấu hành vi trái pháp luật.
Ngày 25 tháng 4 năm 2021: SBF gửi email cho một số thành viên đội ngũ Paradigm có tiêu đề “Số liệu FTX, năm 2021, ngày 23 tháng 4”.
- Bảng tính ghi nhận doanh thu hàng năm của FTX cho quý 1 năm 2021 là 596 triệu USD, nghĩa là doanh thu thực tế trong quý 1 năm 2021 là 149 triệu USD.
- Chi phí giao dịch hàng năm ước tính là 63 triệu USD tức khoảng 15 triệu USD cho quý 1 năm 2021, trong khi lợi nhuận ròng hàng năm là 322 triệu USD tức khoảng 80 triệu USD cho quý 1 năm 2021.
Tháng 7 năm 2021: Paradigm đầu tư 125 triệu USD cho vòng gọi vốn Series B của FTX.
Tháng 9 năm 2021: FTX dời trụ sở chính đến Bahamas.
Tháng 10 năm 2021: Caroline Ellison và Sam Trabucco trở thành Giám đốc điều hành chung của Alameda Research.
Tháng 12 năm 2021: Yedidia phát hiện ra lỗi khi khách hàng FTX rút tiền thì khoản nợ của Alameda sẽ không thay đổi.
- Khi khách hàng FTX rút tiền khỏi tài khoản, hệ thống không tự động cập nhật giảm bớt khoản nợ mà Alameda đang nợ FTX.
- Theo quy trình bình thường, mỗi khi khách hàng rút tiền thì khoản nợ Alameda nợ FTX phải giảm đi đúng số tiền rút.
- Tuy nhiên, lỗi này khiến hệ thống không cập nhật giảm nợ khi có rút tiền, dẫn đến khoản nợ của Alameda bị phóng đại lên khoảng 500 triệu USD.
- Lỗi đã tồn tại trong hệ thống trong 6 tháng mà không ai phát hiện.
- Việc phóng đại khoản nợ che giấu hành vi lạm dụng tiền khách hàng của SBF và Alameda.
Cuối năm 2021: Yedidia thay đổi hướng dẫn chuyển tiền để tiền khách hàng được chuyển vào tài khoản ngân hàng FTX Digital Markets thuộc sở hữu của FTX. Tuy nhiên, tiền khách hàng vẫn được chuyển vào tài khoản ngân hàng do Alameda sỡ hữu cho đến năm 2022.
Cuối năm 2021: SBF bảo đội ngũ Alameda “vay càng nhiều càng tốt, nhiều nhất chúng ta có thể.” Ellison soạn báo cáo đánh giá rủi ro cho thấy yêu cầu vay hàng tỷ USD của SBF sẽ đặt Alameda vào tình thế “rủi ro lớn.” Nhưng SBF vẫn làm, sử dụng tiền Alameda cho quỹ đầu tư FTX Venture.
Vào một thời điểm nào đó trong năm 2021: Theo lời khai của Ellison, Alameda đã đưa 100 triệu USD hối lộ để giải ngân1 tỷ USD tiền bị phong tỏa trên sàn giao dịch tiền điện tử Huobi (hiện là HTX) và OKX trong một cuộc điều tra rửa tiền của chính phủ Trung Quốc nhắm vào một bên liên quan của Alameda. Trước đó, họ cố gắng rút tiền ra bằng ví điện tử mà Ellison cho rằng thuộc sở hữu của các cô gái mại dâm Thái Lan.
2022: Sự sụp đổ ngoạn mục
Đầu năm 2022: Paradigm đầu tư thêm 150 triệu USD cho vòng gọi vốn Series C của FTX, nâng tổng đầu tư của Paradigm vào FTX lên 278 triệu USD.
Tháng 5 năm 2022: Ellison biết rằng 5 tỷ USD khoản vay đã được sử dụng để tài trợ cho đầu tư mạo hiểm và quà tặng chính trị. Alameda đã được vay nợ “đáng kể” qua khoản vay tiền điện tử và tiền mặt cũng như tiền khách hàng FTX.
Tháng 5 năm 2022: Nhân viên LedgerX kiểm tra mã nguồn FTX.
- Họ phát hiện một số chỗ trong mã nguồn FTX có quy định đặc biệt ưu đãi cho Alameda.
- Người đã báo cáo phát hiện này cho FTX sau đó bị FTX sa thải, có thể nhằm che giấu bằng chứng. Điều này cho thấy SBF đã cố tình tạo điều kiện ưu đãi bất hợp pháp cho Alameda trên FTX.
Ngày 7/5 năm 2022: Ellison chia sẻ tài liệu về rủi ro của Alameda với SBF, kết luận rằng “Tôi nghĩ mọi thứ đang tiến triển tốt đẹp”.
Ngày 7-8/5 năm2022: Stablecoin thuật toán UST bắt đầu mất peg.
Tháng 6 năm 2022: SBF, Singh, Wang và Ellison xem xét bảng tính mới tạo về số dư của Alameda. Bảng tính cho thấy số dư âm 20 tỷ USD nhưng ước tính thừa ra khoảng 8 tỷ USD, thâm hụt thực tế khoảng 11 tỷ USD. Yedidia sửa lỗi phóng đại nợ của Alameda theo yêu cầu của SBF. Yedidia cũng biết Alameda thâm hụt 8 tỷ USD.
Cuối tháng 6/đầu tháng 7/2022: Yedidia thông báo với SBF về khoản nợ 8 tỷ USD của Alameda.
Ngày 19/6/2022: Ellison chuẩn bị 7 phiên bản bảng cân đối kế toán khác nhau của Alameda để cung cấp cho Genesis. Phiên bản gửi cho Genesis không tiết lộ số tiền 9,9 tỷ USD mà Alameda nợ khách hàng của FTX. Ngay sau đó, SBF nói Ellison có thể hoàn trả các khoản vay từ các chủ nợ như Genesis.
Ngày 24/8/2022: Sam Trabucco từ chức co-CEO của Alameda Research. Ellison trở thành CEO duy nhất của Alameda Research.
Tháng 9/2022: SBF gửi tài liệu Signal cho Singh và Wang thảo luận về ý tưởng đóng cửa Alameda. SBF cũng viết một dự thảo chuỗi tweet về việc đóng cửa bắt đầu bằng câu “Chúng tôi đã đến. Chúng tôi đã thấy. Chúng tôi đã nghiên cứu.” Ellison nói với Wang rằng Alameda đang vay 14 tỷ USD từ FTX. Bảng cân đối kế toán nội bộ cho thấy Alameda đang vay 13,7 tỷ USD từ FTX.
Tháng 11/2022: Yedidia được nhân viên Alameda Leila Clark tiết lộ rằng Alameda đã sử dụng tiền của khách hàng để trả nợ cho các chủ nợ.
2022: Những ngày cuối cùng
Ngày 2/11/2022: Coindesk đăng bài phân tích cho thấy bảng cân đối kế toán của Alameda phụ thuộc lớn vào FTT.
Ngày 6/11/2022: Về bảng cân đối bị rò rỉ, Ellison khẳng định trên mạng xã hội rằng đó chỉ là của một nhóm công ty con, và Alameda có hơn 10 tỷ tài sản không được phản ánh.
Ngày 6/11/2022: CZ thông báo sẽ bán hết FTT. Ellison đề nghị mua lại với giá 22 USD/token. SBF cũng viết memo cáo buộc Binance là người rò rỉ bảng cân đối của Alameda. Memo cũng xem xét các nhà đầu tư tiềm năng khác như Justin Sun – mặc dù ông được đánh dấu là thân CZ.
Tối ngày 06/11/2022: Wang phát hiện tài khoản “Korean friend” có số dư âm 8 tỷ USD, nghĩa là sàn giao dịch FTX bị thâm hụt 8 tỷ USD.
Sáng ngày 07/11/2022: SBF tweet rằng rút tiền chậm vì ngân hàng đóng cửa. Sau này Wang khai rằng rút tiền chậm vì thực tế không có đủ stablecoin để rút. SBF cũng tweet rằng “FTX ổn. Tài sản ổn” và cho biết FTX có đủ để che phủ tất cả số dư khách hàng.
Ngày 08/11/2022: Binance đề nghị mua lại FTX.
Ngày 09/11/2022: Binance rút lui khỏi thương vụ mua FTX.
Ngày 10/11/2022: SBF nói chuyện với Wang về khả năng tuyên bố phá sản.
Ngày 11/11/2022: FTX nộp đơn xin bảo vệ theo Chương 11 luật phá sản Mỹ.
Ngày 12/11/2022: SBF chở Wang tới Ủy ban chứng khoán Bahamas và nói tài sản nên chuyển cho người giải thể hoặc quản lý tại Bahamas. Trên đường về, SBF bảo Wang cần trì hoãn chuyển tài sản cho người giải thể Mỹ và bỏ ngoài tai chỉ thị từ Ryan Miller.
Ngày 17/11: Wang họp với FBI và các công tố viên liên bang.
Ngày 12/12/2022: SBF bị bắt giữ tại Bahamas.
Ngày 22/12/2022: Ellison và Wang nhận tội về một số cáo buộc lừa đảo.
CryptoViet Info biên dịch và biên soạn,
Trân trọng.
